KHAWVEL HISTORY-A DAI VE TAWH LO TUR INDONA RAPTHLAK ZUAL TE SPECIAL POST ★Opeey-a Khiangte


 KHAWVEL HISTORY-A DAI VE TAWH LO TUR INDONA RAPTHLAK ZUAL TE
SPECIAL POST
★Opeey-a Khiangte
_______________________________________

Khawvel History-a Indona rapthlak zualte chanchin hi en thla ila, mihring insuatna a ni ringawt mai! A chanchin details taka ziah a hautak deuh dawn riau mai a. Chuvangin, chu lam hriat tum lam aichuan, thihna leh thi zat lam thlurbing deuh ta ila..

★1. World War II :
Deaths Estimate: 40,000,000 - 72,000,000
Location: Worldwide
Year: 1939 to 1945
Indopui pahnihna (World War II)/ Second World War chu, Khawvel pum huapa indona a ni a. Kum 1939-ah a intan a, kum 1945-ah a tawp ta a ni. Chutah chuan, Khawvel ram hrang hrang chu hlawm hnihah inthen phawkin, military alliances pahnih a lo chhuak a: Allies leh Axis a ni.

Tichuan, Khawvel ram hrang hranga sipai 100 million vel chu indona mualah an fehchhuak a. history-a indona rapthlak bera ngaih a ni a, mihring 40,000,000 atanga 72,000,000 vel an thi a ni.
_______________________________________

★2. Taiping Rebellion :
Estimated Deaths: 20,000,000 - 100,000,000
Location: China
Year: 1851 to 1864
Taiping Rebellion chu, southern China-a kum 1850 atanga 1864 thlenga Civil War chhuak a ni a. heterodox Christian-a inpe Hong Xiuquan chu, Isua nau anga inngaiin mipui a kaihruai a, Sawrkar ding lai, ruling Manchu, 'Qing Dynasty' a do a. Chu ramchhung buainaah chuan Mihring 20 million lai an thi a, a bik takin, thi zinga tam zawk chu civilian an ni.
_______________________________________

★3. World War I :
Estimated Deaths: 15,000,000 - 65,000,000
Location: Worldwide
Year: 1914 to 1918
Indopui pahnihna (World War I) chu, Europe khawmual bika kum 1914 nipui laia indona chhuak a ni a.
Khawvel ram dangte pawh a nghawngtel ve ta zel a, November 1918-ah indona rapthlak tak chu a tawp ta a ni.

Chu indonaah chuan, khawvel ram hrang hrang hi hlawm hnihah a inthen phawk a: Allies leh Central Powers a ni.

Sipai 70 million lai an tel nghe nghe a, Sipai 9 million lai an thi bawk a. Mihring 15,000,000 atanga 65,000,000 vel an thi a ni.
_______________________________________

★4. Mongol Conquests :
Estimated Deaths: 30,000,000 - 60,000,000
Location: Asia, Eastern Europe, Middle East
Year: 1207 to 1472
Mongol Empire kha a tirah chuan Greater Mongol State tih a ni a. 13th leh 14th century-a Lalram ropui tak a ni a.

Chu Lalram (empire) chu Central Asian steppes atangin a intan a. A hnuah, Eastern Europe atanga Sea of Japan thleng ram a la a, Hmar lamah Siberia thleng a inzarpharh phei a.
Chhim lamah phei zelin, Southeast Asia lamah a lut phei zel a. Tin, Indian subcontinent leh Middle East a thleng phei bawk.

A ram lak chin a zau hle a, 33,000,000 km2 (12,700,000 sq mi) laia zau a awp a, chu chu khawvel zau zawng 22% lai a ni. Lalram zauh nana indonaa thi zat chu, mihring 30,000,000 atanga 60,000,000 vel a ni a. A Rapthlak khawp mai!
_______________________________________

★5.  An Lushan Rebellion :
Estimated Deats: 13,000,000 - 36,000,000
Location: China
Year: 755 to 763
An Lushan Rebellion chu, China-ah Tang Dynasty hun lai, December ni 16, 755 leh February ni 17, 763 inkara thleng a ni a. Tang general hlui chu amah Lal (emperor)-ah a inpuang a.
Tichuan, Northern China-ah Yan dynasty a din ta a. Chutia a hel thutna chuan Tang emperors pathum lai a tukdawl hman a. 

Mahse, An Lushan helna chu nuaibo a ni leh ta tho a.
Amaherawhchu, chumi avanga indona chhuakah chuan, mipui 13,000,000 atanga 36,000,000 lai an thih phah ta a ni.
_______________________________________

★6. Qing dynasty conquest of the Ming Dynasty :
Estimated Deats: 25,000,000 - 25,000,000
Location: China
Year: 1616 to 1662
Qing Dynasty kha, Manchu Dynasty tia hriat lar thin kha a ni a. China rama dynasty hnuhnung ber niin, kum 1644 atanga 1912 thleng khan ro an rel a ni.

Qing dynasty chu Manchu hnam Aisin Gioro-a'n a din a, tuna northeast China-ah saw'n a din a ni.
Chutianga an buai leh indonaah chuan, mihring 25,000,000 atanga 25,000,000 vel an thi a ni.
_______________________________________

★7. Conquests of Timur-e-Lang :
Estimated Deats: 15,000,000 - 20,000,000
Location: Middle East, India, Central Asia, Russia
Year: 1369 to 1405
Timur kha Mongol Empire din tharleh tumtu a ni a. 

A tumzawn ber chu Islamized Tatar Golden Horde ep a ni. steppe region aimahin khawpui lamah a khawsa tam zawk a.

Indona reng rengah ghazi (Muslim warrior) angin a inngai zel thin a, chu chuan Muslim states thenkhat a nghawng hle a ni. Hma a lakna lamah mihring 15,000,000 atanga 20,000,000 lai an thi a ni.
_______________________________________

★8. Dungan Revolt :
Estimated Deats: 8,000,000 - 12,000,000
Location: China
Year: 1862 to 1877
Dungan Revolt (1862–77) hi Hui Minorities War ti pawhin an sawi a. 19th century-a China rama Hnam leh hnam inkar leh, sakhaw thila indona a ni ber. Hetih hun lai hian, Panthay Rebellion pawh Yunnan-ah a chhuak tho bawk.

China rama Shaanxi, Gansu leh Ningxia Provinces leh Xinjiang vel a, Muslim hnam Hui leh Muslim ethnic groups dang dangte inkara helna a ni a.

Kum 1862 leh 1877 inkara thleng a ni.
Mau manzat Rate-ah intihthiamlohna a chhuak a, Han-hovin Mau chu Hui-ho hnenah an hralh a, mahse, a manzat an beisei ang an pe duh lo a, chuta tang chuan innghirnghona a lo chhuak tan ta a ni. Chutianga buaina avang chuan, mi 8,000,000 atanga 12,000,000 vel an thi a.

Tam tak chu Tam (famine), khawkheng leh natna vangtein an thi bawk. Buaina chu Shaanxi-a Yellow River vaukam thlang lamah leh Gansu leh Ningxia-ahte a thleng a ni.
_______________________________________

★9. Russian Civil War :
Estimated Deats: 5,000,000 - 9,000,000
Location: Russia
Year: 1917 to 1921
Russian Civil War chu November 1917-October 1922 a thleng a ni a. Socialism tana ding, Red Army chuan Bolshevik tan hma a la a Tin, monarchism, capitalism leh alternative forms of socialism, White Army pawh a awm bawk.
Red Army leh White Army chu ram sawrkar siam dan turah an ngaihdan a inang lo va, an inep hle a.

Pakhat democratic ideology a nih laiin, pakhat zawk erawh anti-democratic ideology a ni thung.
Tichuan, Green armies lam chuan Bolsheviks leh Whites chu a ep ve ve tho a ni. Chu Russia ramchhung buainaah chuan, Red Army ep zawngin ram dang 8 lai an inrawlh a.

Red Army chuan, South Russia-a White Armed Forces awmho a hneh a. Tin, Siberia-a Admiral Aleksandr Kolchak-a sipaite pawh kum 1919-ah a hneh leh bawk. Pyotr Nikolayevich Wrangel-a kaihhruai White Army la banghi chu Crimea-ah an sawp leh nek bawk.

Khatia indon lai khan, Russia ram chu, former Russian Empire an tih—Armenia, Azerbaijan, Georgia, Finland, Estonia, Latvia, Lithuania, Poland, leh Ukraine te a ni vek a. 

Indo tawp hnuin, anmahni theuhvin independence an sual a, zalenna hmuin ram thar an din ve ta hlawm a ni. Indonaah chuan mi 5,000,000 - 9,000,000 vel an thi a.
Tin, Russian Empire pawh Soviet Union tiin an thlang ta a ni.
_______________________________________

★10. Napoleonic Wars :
Estimated Deats: 3,500,000 - 7,000,000
Location: Europe, Atlantic, Pacific and Indian Ocean
Year: 1803 to 1815
Napoleonic Wars chu Napoleon-a French Empire nena vawi tam indona a ni a.

French Revolution of 1789 avangin indona chu chhunzawm zel a ni a. Napoleon-a sipaite'n Europe ram tam tak an lak tawh angin, France thiltihtheihna leh thuneihna chu a pung zel a.

Mahse, Russia-in kum 1812-a France a run avang khan, French chu a tluchhe ta a ni. Tichuan, France ramah chuan Bourbon monarchy din a ni. Indonaa thi za chu 3,500,000 atanga 7,000,000 vel an ni.(Opeey-a Khiangte)
★★★★



Previous
Next Post

No comments:

Thanks for your comment.