WITCHCRAFT & WITCH HUNT (Dawithiamna & Dawithiam Suatna) ★Opeey-a Khiangte


WITCHCRAFT & WITCH HUNT 
(Dawithiamna & Dawithiam Suatna)

★Opeey-a Khiangte
_______________________________________

He Thu hi chu kimchang taka ziah a chakawm viau nachungin, indaih loh a na ve riau a, shortcut a ngai tlat mai. A tawi thei ang berin ka'n ziak mai teh ang e.

Witchcraft hi witchery tih leh spellcraft tihte pawhin an sawi a. A awmzia chu Dawi (Magic) lam rinna/thiamna tihna a ni.  

Witchcraft tih awmze dik tak hi hrilhfiah thiam a har hle a, a laimu phawk pha tura hrilhfiahna a awm thei lo ti ila chu kan daw deuh lawi si ang a. 

Hnam hrang hrang culture a zirin a kawhtum pawh a dang hret hret zel a ni. Witchcraft huam chin hi Sakhua leh Damdawi lam (medicinal role)-ahte pawh hian a then theih awm e. 

Tun hma atang tawhin  societies leh group thenkhatah a bet tel thin a ni. Witchcraft tih hi Sorcery, Pranormal, Magic, Superstition,Necromancy, Possession, Shamanism, Healing, Spiritualism, Nature worship leh  Occult tihte nen sawizawm thin mah se, A dang deuh hleka kal a ni a, awmze laimu hran deuh a nei tlat thung niin  Sociologists leh Anthropologists-te chuan an sawi.

History chhutkir chuan, Dawithiamna hi tun hma/hmasang atang tawha awm a ni a. Hnam changkang leh hnufual deuh zawkte paw'n dawi lam thil hi an lo practice ve thin a ni. 

Dawithiamnaa thil bet tel ngei ngei chu Spell cast hi a ni. 
Spell casting chu Dawi lo awm leh thlen theih nana thu chhamphual, formula, serh leh sang te a ni. 

Spell cast dan pawh hi tradition a zirin tih danphung (method) hrang hrang a awm a. Thuchham, Hnim leh bawlhlo hmanga dawi siam, darthlalang hmanga dawi tihchhuahte chu spell cast-a tel vek a ni. 

Mitthi thlarau biak dan Necromancy hi tun hma atanga lar tak a ni a. Hei hi Mitthi thlarau kohchhuah tak tak lam ni lovin, Ramhuai an lo kal a, ramhuaiho chuan mitthi thlarau angin, thlarau kotute duh ang chu an rawn hrilh thin zawk a ni. 

Christianity leh Islam-ahte chuan Dawithiamna hi an do hle a, thil sual leh ramhuai kaihhnawiha ngaih a ni a. Catholics, Protestants leh European secular te phei chuan, Late Medieval/Early Modern period hun lai khan, damthiamna chu an thinhrik hle a, dawithiamte hlauhna nasa a lo awm a. 

Chu chuan nghawng a neih tak chu Dawithiam tawh phawt chu man a, thah zelna, Dawithiam suatna runpui (large-scale witch-hunts) a lo awm ta a ni. kha tih hun lai khan, Christian-te chuan Ramhuai leh a hnathawh lanchhuahtirna hmanrua Dawithiamho chu a do em em ringawt mai a ni. 

Sawrkarna changtu zawk kha Christian an nih miau avangin, Witch leh sorcerer-te tan chuan chan tha chan a harsa ta hle a. An hma lam huna an tawn tur chu thihna a ni ta ngawt zel a ni. 

Chutianga Dawithiam ti a man te reng reng chu, a rapthlak thei ang bera nghaisak leh nasa taka hrem an ni thin a. An vaia an tihhlum phei chu a Sing tel tehmeuh an tling ta hial a ni. 

A then Tan inah khung an ni a, a then nghaisak an ni a, a vannei deuhte chu ramchhung atanga hnawhchhuah an ni a, an in leh lo chhuhsak an ni ta thin a ni. 

Chung dawithiam a ni tiha an thahho zinga a tam zawk chu hmeichhe dawithiam (Witch) an ni zel thin. 

Dawi lam thil hrim hrim hi Society tam tak chuan thilsual leh tuakthahna thlentuah an ngai a. Man an ni fo thin reng a, chutianga tun lai thleng pawha dawithiam huatna tlangpui chu Burkina Faso, Ghana, India, Kenya, Malawi, Nepal leh Tanzania te a ni. 

Chutianga dawithiam huatna chuan nghawng tha lo tak a nei ve thin a. Mi ro it vang te, Mimal inerna vang te leh inhuatna vang tein, dawithiam ni lo pawh, dawithiam a ni e tia puhin thah an ni thin reng a ni. 

Dawi hi Black magic leh White magic-ah kan then phawk thei ang a. Black magic chu traditionally-a sawi chuan, supernatural powers leh mahni hmasial tak leh a tha lo zawnga Dawi hman a ni ber. 

Renaissance hun lai khan, magical practices leh dawi lam thila serh leh sang rituals reng reng chu, thilsual a ni a, sakhua nena inkalh a ni tih ngaihdan a awm tlat a ni. 

White magic chu light magic tite pawhin an sawi a. supernatural powers an hmang ve tho nachungin, Mahni hmasial leh thil tha lo tihna lam zawnga hman a ni ve lo thung. Black magic leh Satanism erawh a kalkawp zel niin a lang a. 

Chuvangin, Dawithiamna hi Satanism nena kalkawp tlat a ni leh bawk. A chhan chu, Satan-a chawimawina leh chhinchhiahna symbol hrang hrangte leh, Dawi lam thilte chu, an association-in a hmang nasa em em mai a ni. 

Mak ve leh tak mai chu, Modern witchcraft ngaihdanah chuan, Satanism hi Wicca peng (branch) ni lovin, Christianity opposite a ni zawk. 20th century hun lai khan, Sap tawng hmang ram leh European-ho chu dawithiamna (witchcraft) lamah an tui hle a. 

Tilar em emtu chu Margaret Murray's theory, kum 1921-a publish kha a ni. chu dawithiamna chu Wicca a ni a. Wicca hi English Pagan Witchcraft te pawh an ti a. England ramah 20th century tir lam khan a rawn lar chho tan a. 

Mipui hriatah erawh chuan, kum 1954 khan, British civil servant, Gerald Gardner-a'n a lehkhabu ziahah a tilar chho thung a ni. Wicca kalphungah chuan Pathian leh pathiannu an be thin a. chung pathian chu Moon Goddess leh Horned God an ni. 

A nazawngin ni lo mah se, Wicca-ah chuan magic an kalpui thin a. Chu chuan magic chawisanna a kengtel chho ta zel a ni. religious Scholar-te'n Wicca hi religious movement thar lo piang a ni tiin an hrilhfiah mai thin a. thenkhat erawhin, modern Paganism a ni e an ti bawk thin a ni. 

Wicca hi, Pagan religion dangho pawhin kawng tam takah an nghawng hle a. chuvangin, Wicca leh Paganism chu sawihran vak theih lohna lai pawh a awm thei tho bawk. 

Hun a lo kal zel a, Sakhaw pangngai ang kal angin insawi tak thin mah se, mi thenkhat chuan, Wicca leh "Witchcraft" chuan inzawmna thuk tak an nei niin an lo sawi chho ve leh bawk. "Father of Wicca" tia an sawi, Gerald Gardner pawh khan, kum 1950 chho khan, Wicca chu "Craft of the Wise" tih te, "witchcraft" tih te leh, "the witch-cult" tih tein a lo sawi tawh thin reng a ni. 

Theology lam atanga thlirin, Wicca hi thlir dan hrang hrang a awm a. Tun lai christian Sakhua anga han sawi theih lohna kawng a awm a. Wicca pathian (deity)-ho chu, anmahni practitioner-te'n, Ancient divinity leh pre-christian divinity a ni e an ti a ni. 

Culture thenkhat lo lar chho chuan black magic an rawn ching nasa ta hle mai a. chu chu Satanism nena kalkawp a ni a. Ramhuai leh thlarau kohchhuah chu black magic-a bet tel tlat a ni a, chu chu spiritual beings biak (worship) an tih tak nen chuan a hrang leh daih si a ni. 

Chutih rualin, "white magicians" pawhin bu a lo khuar ve mek zel bawk a ni. White magic chu mahni tan mai bakah midangte tana thil tha tihna lam hawi a nih laiin, black magic chu tanghma haina selfish leh "evil" lam hawia kal a ni thung. Satanism pawh hi a inkara tlazel a ni chuang hek lo. 

Satanist-te pawh hian thiltihtheihna an nei a, magician chi khat an ni. an duh leh tum tihlawhtling turin an power chu an hmang mai thin. 

Satanism chu white light religion ni lovin, Tisa lam sakhua, tisa inkaihhruaina te niin, Satan-a kaihhruai a ni.

Voodoo pawh hi modern"black magic" nena kalkawp a ni ve a. Mahse, Mi dawi (hexing) leh cursing te hi black magic lam hawi an ni a. 

Voodoo hi chuan ama history leh traditions bik a nei hrang a, tun lai  traditions-a witchcraft nen hi chuan danglamna a tam hle. European Magic practitioners lar tak Gerald Gardner leh Aleister Crowley te kha Witchcraft tilartute zinga mi an ni. 

Voodoo tradition hi black magic leh white magic ni lovin, amaha kalphung bik nei a ni a. Mahse, curses, poisons leh zombies te hmanruaa a hman miau avangin, Voodoo hian black magic lam chu a hawi tho niin a lang. 

Witchcraft-ina a nghawng rapthlak tak pakhat chu, Witch-hunt a ni a. Dawithiam (witches) nia rin leh, Dawithiamna lam thila inhnamhnawihho reng reng thah chimih vekna tihna a ni a. 

Europe-ah leh Colonial North America-ahte dawithiam chu suat an ni zel mai thin a. chu chu kum 1450 atanga 1750 inkar chho vel kha a ni.

Chutianga dawithiam an hriat apiang an tihhlum hmiah hmiah zel avang chuan, Dawithiam leh a kaihhnawiha tel mi 35,000 atanga 100,000 vel thah leh nghaisak hlum an lo ni tawh a ni. 

European society-a Dawithiam niaa an rin, an manho chu lower economic class an ni deuh tlangpui a. Europe khawmuala dawithiam suatna (witch hunts) chu 18th century vel khan a tawp tan a. 

A bikin, England, Scotland leh Ireland ramahte chuan, kum 1542 leh 1735 inkar vel khan, Dawithiamna lama inhnamhnawi apiangte chu hrem theihna dan Witchcraft Acts siam a ni a. 

Hremna danah chuan, tihhlum leh halral te a ni thin. England rama dawithiam thah hnuhnun ber chu kum 1682 khan a ni. Dawithiam leh dawi (magic) lama inhnamhnawih tam tak nghaisak hlum leh thah an ni a. 

Rapthlak tak taka tihhlum niin thisen chhuahna chuan Dawithiamte nun a dangchep nasa thin hle a ni.(Opeey-a Khiangte)

★★★


Previous
Next Post

No comments:

Thanks for your comment.